Alüminyum, dünyada en çok kullanılan metallerden biridir. Hayatımızın hemen hemen her alanında karşımıza çıkan alüminyum, birçok açıdan avantajlı bir metaldir. Bu nedenle ambalajdan gıda sektörüne, havacılıktan uzay sanayisine kadar geniş bir yelpazede kullanılmaktadır.
Alüminyum, hafif ve yüksek mukavemetli bir metaldir. Kolay şekil verilebilir, esnektir, düşük maliyetlidir. Korozyona dayanıklıdır ve sağlamdır. Bu nedenle hemen hemen her sektörde kullanılmaktadır.
Alüminyum, sağlam ve hafif yapısı ile havacılık sektörünün gelişmesinde önemli bir yer tutar. Günümüzde kullanılan hava araçlarının gövde yapılarının önemli bir kısmında alüminyum alaşımları kullanılmaktadır. Alüminyum, uçak icat edilmeden önce de havacılıkta kullanılan bir metaldir. Havacılık sektöründe 1915’lerden itibaren daha ağır bir metal olan çelik yerine kullanılmaya başlanmıştır.
Wright kardeşlerin ilk uçaklarını inşa ettiklerinden beri uzay ve havacılık endüstrisinde alüminyum kullanılmıştır. II. Dünya savaşı ve sonrasında havacılıkta alüminyum kullanımı yaygınlaşmıştır. II. Dünya savaşı döneminde 2014-2017-2024 alaşımı kullanılmıştır. Günümüzde ise 2xxx, 5xxx, 6xxx, 7xxx serisi alüminyumlar kullanılmaktadır. Ayrıca 3xxx ve 4xxx serisi alüminyumlar da kullanılır. Elastik ve hafif olması sebebiyle avantaj sağlayan lityum alaşımlı 8xxx serisi alüminyum, günümüzde yalnızca uçak/helikopterlerde ve uzay araçlarında kullanılır. Sivil amaçlı yolcu ve nakliye uçaklarında kullanımı söz konusu değildir.
Uçak Kanatlarında Kullanılan Alüminyum Alaşımlar
Uçak kanatları iki ayrı yapı olarak düşünülür. Üst kanat yükle ilişkili olduğundan 7075 T6/T651 alaşımı kullanılır. Bazı uçaklarda alüminyum levha olarak imal edilen 7050 T7451 kullanılır. Alt kanat ise çekme yükü ile ilişkili olduğundan yorulma dayanımı yüksek, esnekliği sebebiyle hasar toleransı bulunan 2024 T3/T351 malzemeden yapılmaktadır.
Son dönemlerde ise yorulma ve hasar toleransı daha yüksek olan 2324 T39 (Boeing) ve 2124 T3/T351 (Airbus) alaşımları kullanılmaya başlandı. Ani manevra ve yüksek sürat gibi yüksek sertlik ve mukavemet istenildiği durumda savaş uçaklarının kanat yüzeylerinde 2124 T851 alaşımı yer alır.
Tekerleklerde Kullanılan Alüminyum Alaşımları
Tekerleklerde kullanılan alüminyum alaşımları; uçak iniş takımının ana taşıma parçasında özellikle iniş sırasında karşılaşılan güç ve esnekliği karşılamak için alaşım 7075 T6 / T651, 7050 T7451 ve 2024 T3/T351 bağlantı elemanı olarak mukavemet ve dayanıklılığı fazla olan alaşım 2014 T4/TB51 ve 2017 T4 kullanılmaktadır.
